Zapalenie ucha zewnętrznego jest przypadłością o złożonej etiopatologii, przez costało się częstym problemem w gabinetach weterynaryjnych. Na zapalenie ucha zewnętrznego choruje nawet 15-20% psów.
PRZYCZYNY
U zwierząt występuje kilka czynników predysponujących do wystąpienia zapalenia ucha zewnętrznego. Czynniki predysponujące, czyli takie, które nie wywołują zapalenia ucha same w sobie, ale ułatwiają jego pojawienie się. Są to między innymi: niewłaściwa pielęgnacja, kształt małżowiny usznej, zwężenia anatomiczne kanału słuchowego.
Możemy wyróżnić zapalenie ucha zewnętrznego:
- pierwotne,
- wtórne,
- nawracające.
Przyczyny pierwotnego zapalenia ucha zewnętrznego to w większości zaburzenia dermatologiczne, ale również pasożyty (świerzbowiec, nużeniec, pchły), urazy (m.in. ciało obce, włosy ektopowe) czy zaburzenia hormonalne (niedoczynność tarczycy). W przypadku, gdy brakuje odpowiedniej diagnozy i leczenia chorób czy przyczyn pierwotnych dochodzi do nawrotów zapalenia ucha zewnętrznego oraz jego przejścia w formę przewlekłą.
Do przyczyn wtórnych zapaleń ucha zewnętrznego zaliczyć można bakterie m.in. Staphylococcus spp., Streptococcus spp. czy Pseudomonas spp. oraz grzyby drożdżopodobne – Malassezia spp., Candida spp. Poważny problem stanowi pałeczka ropy błękitnej, Pseudomonas aeruginosa, ponieważ wykształciła ona wiele mechanizmów opornościowych, które sprawiają, że wykazuje ona szeroką lekooporność.
Zarówno bakterie, jak i grzyby są także czynnikami podtrzymującymi zapalenie, czyli takimi, które nie tylko nie pozwalają zapaleniu ustąpić, ale też powodują jego nawroty. Czynnikami podtrzymującymi zapalenie zewnętrznego przewodu słuchowego są również leki, o działaniu potencjalnie ototoskycznym m.in. chlorheksydyna.
Największe problemy diagnostyczne stwarza sytuacja, w której zapalenie ucha zewnętrznego powodowane jest zarówno przez czynniki pierwotne, wtórne jak i predysponujące. Dochodzi wtedy do występowania zapaleń nawracających, a nawet niepoddających się leczeniu.
OBJAWY
Objawy pojawiające się przy ostrym przebiegu choroby obejmują:
- rumień,
- bolesność,
- świąd,
- obrzęk,
- zwiększoną wydzielniczość gruczołów.
Obecność świądu może powodować pocieranie, drapanie oraz potrząsanie głową.
Wszystkie zmiany, jakie zachodzą w kanale słuchowym, przyczyniają się do zmiany pH, wilgotności oraz zaburzeń odporności miejscowej. Kiedy ostry stan zapalny przechodzi w przewlekły, dochodzi do zliszejowacenia.
LECZENIE
Jeśli jest to tylko możliwe, lepszym wyborem w leczeniu zapaleń ucha zewnętrznego jest zastosowanie terapii miejscowej, gdyż leki potrafią osiągnąć wysokie stężenia w kanale słuchowym. Leczenie ogólne zalecane jest w przypadku silnego zwężenia kanału słuchowego, kiedy penetracja leku jest ograniczona lub w sytuacji, gdy występuje nietolerancja na lek miejscowy. Usuwanie nadmiaru wydzieliny w dużym stopniu zwiększa skuteczność preparatów leczniczych. Należy pamiętać, że pożądany efekt terapii zależy przede wszystkim od odpowiednio przeprowadzonego wywiadu i właściwie dobranych badań, a co za tym idzie od trafnie postawionej przez lekarza weterynarii diagnozy. Gdy przyczyna pierwotna pozostanie nierozpoznana będzie dochodziło do nawrotów.
